خانه توفیقی زنجان دربافت قدیمی شهر در محله معروف به غریبیه بالا که به محله خرابه رجی نیز مشهور بوده ، قرار دارد . این بنا از شمال غرب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیک به دروازه رشت و از جنوب نزدیک به دروازه قزوین می باشد .بنای توفبقی از جمله بناهای اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی بوده که این امر با توجه به نوع معماری و تزیینات بکار رفته در آن بخوبی مشاهده می باشد . شماره ثبت ملی این اثر ۲۶۶۴ به تاریخ ۲۵/۱۲/۷۸ می باشد .

معماری بنا

بطور کلی بنای توفیقی از نقطه نظر سبک معماری و سیاق تزئینی مصادیق الگوی متقارن معمول و رایج در اواخر قاجار و اوائل پهلوی ساخته شده اند می باشد . این تقارن در شیوه معماری داخلی و سبک تزئینی در نمای خارجی به نقطه اوج می رسد لمبه کاری شده با طرحها و رنگهای زیبا در نمای داخلی و سقف و همچنین بخشهای آجر کاری شده در طرحها و موتیف های تزئینی متعدد . از جمله شاخص های معماری و شیوه تزئینی این اثر تاریخی می باشد . این بنا منزل مسکونی مرحوم علی اکبر خان توفیقی نخستین شهردار و رئیس بلدیه شهر زنجان بوده است .

مالکیت بنا

در حال حاضر بنیاد شهید استان زنجان در نظر دارد از بنای مزبور به عنوان گنجینه آثار شهیدان استان استفاده و بهره برداری نماید فلذا بدین منظور نیز اقداماتی اجرائی را در زمینه مرمت ، باز سازی و استحکام بخشی بنا انجام داده است .

تزیینات بنا

اولین نکته ای که در بدو ورود به منزل توفیقی نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید ، حجم پیش آمده تالار طبقه اول با ستونهای گرد آجری آن در قسمت ورودی ساختمان می باشد ، در واقع پر کار ترین بخش نمای این ساختمان از نظر کار نماسازی با آجر همین حجم بیرون زده تالار می باشد آجر چینی رخبام در نمای جنوبی و همچنین آجر کاری ساده و مختصر دو طرفدر اصلی ، در جبهه جنوبی از جمله بخشهای تزئینی بنا می باشد ، از دیگر موارد تزئینی این اثر می توان بوجود تزئینات گچبری ، نگارها ، گچکاری دیوارهای طبقه اول در محل تلاقی سقفهای کاذب استفاده از لمبه با طرح ها و رنگهای زیبا و بکار بردن آجر های تزئینی به شکلهای قاب بندی در طرحهای مختلف به سبک تزئین بی نظیر آن اشاره نمود .

با عنایت به بررسی به عمل آمده مالکیت بنا در حال حاضر به نام بنیاد شهید انقلاب اسلامی استان زنجان می باشد و همانطوریکه قبلاً ذکر شده این بنیاد در نظر دارد گنجینه آثار هدای استان را در این بنا دائر نماید .در زمینه ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی نیز تا بحال اقدامی صورت نپذیرفته است .بنای توفیقی تا چند سال اخیر بصورت منزل شخصی فعال و قابل استفاده بوده تا اینکه بنیاد شهید استان زنجان طی طرحی مصوب در نظر دارد تا بنای مزبور را گنجینه آثار شهدای استان زنجان دائر نموده و مورد بهره برداری قرار دهد لذا در این راستا اقدامات حفاظتی و مرمتی را به انجام رسانیده که مشروح آن در صفحه بعد آمده است.

مرمت و باز سازی بنا

نظر به اینکه بنای مزبور منزل اولین شهردار زنجان (آقای اکبر توفیقی ) می باشد. از آنجائیکه نامبرده فردی خیر بانی بناهای عام المنفعه دیگر همچون رختوشویخانه ، کارگاه و غیره … در سطح استان بوده است . که تماماً یا در فهرست آثار ملی ثبت شده و یا در حال ثبت می باشد. لذا ضروری می نمود تا منزل شخصی وی نیز در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت برسد .

اشاره به اقداماتی که در دوره های گذشته روی بنا انجام شده است .
۱- توسعه و یا تعمیرات و دخل و تصرف انجام شده تاکنون
۲- رطوبت زدایی دیوارهای بیرونی (زه کشی )
۳- مرمت سقف طبقه همکف
۴- تعمیر و مرمت آجر کاری نما
۵- مرمت بغل درگاهها
۶- تعویض ستونهای چوبی ایوان
۷- مرمت و باز سازی سقفهای کاذب ( تزئینی و غیره تزئینی )
۸- مرمت و باز سازی در و پنجره های چوبی
۹- بازسازی در و پنجره های چوبی
۱۰- مرمت و یا تعویض ناودانیها

نحوه دسترسی

با عنایت به موقعیت گسترش شهر در جهت شرقی و غربی و وجود رود خانه معروف زنجان چای در جنوب شهر است .همچنین مد نظر قرار دادن رشته کوههای ضلع شمالی شهر بنای توفبقی در قسمت شرقی شهر و در حد فاصل رشته کوههای مزبور رودخانه زنجان چای ( در قسمت شمالی رود خانه ) واقع گردید .

برچسب ها

• معماری سنتی

• خانه توفیقی زنجان

• خانه توفیقی

• خانه های تاریخی زنجان

• محله خرابه رجی

مطالب مرتبط