این کلیسا در۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده‌است. قره کلیسا در تاریخ ۷ ژوئیه ۲۰۰۸، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. نام کلیسا در گذشته و حال درباره نام کلیسا و ریشه نام آن نظرات مختلفی ارائه می‌شود. این کلیسا در زبان ارمنی سورپ تادئوسی وانک  یعنی کلیسای مقدس تاتووس نامیده می‌شد. (کلیسای تادئوس مقدس) یکی از حواریون حضرت مسیح است که برای تبلیغ دین مسیحیت به منطقهٔ جنوب فلات ارمنستان آمدند. در۶۶م، تادئوس مقدس به همراه «ساندوخت»، دختر پادشاه و تنی چند، که به دین مسیحیت ایمان آورده بودند، به دستور پادشاه وقت ارمنستان دستگیر شدند و پس از شکنجه به شهادت رسیدند و تادئوس مقدس در مکان فعلی دیر مدفون شد

کارا در زبان آذری که مردم آذربایجان قبل از استیلای تُرکان به آن تکلم می‌کردند و شاخه‌ای از زبان‌های تاتی و هرزنی که منشعب از زبان پهلوی است معنای بزرگ و جامع می‌دهد. اما از قرن هشتم هجری «کارا» تبدیل به «قره» شده و بنای مذکور را قره کلیسا نامیدند که درست نیست و صحیح آن «کارا کلیسا» است

بررسی ریشه‌شناسی واژهٔ (کارا) این پرسش را پاسخ می‌دهد. هم (کارا) و هم "قره" درست اند. هر دو به معنی "گران و سنگین و بزرگ و ارجدار (مهم)" می‌باشند. هر دو واژه ایرانی بوده و هر دو از ریشهٔ زبان‌های هندواروپایی شکافته‌اند. مورخان سدهٔ هشتم هجری به بعد گاهی به مناسبتی یادی از کلیسای تادئوس کرده‌اند و آن را «قراکلیسا» نامیده‌اند. چون قسمت خاوری بنای کلیسا با سنگ سیاه ساخته شده است. برخی بر این پندارند که معنی قراکلیسا، کلیسای سیاه است (قرا در زبان ترکی به معنی سیاه است). ولی باید به این نکته تاریخی توجه داشت که زبان مردم آذربایجان تا قبل از نفوذ زبان ترکی، زبان آذری (زبان باستانی آذربایجان) بوده است. مطمئناً در ادوار پیش از سده هشتم هجری قمری «کلیسای تاتووس» (طاطاووس تادئوس) نامی دیگر داشته است. در گویش‌های تاتی و «هرزنی» که از زبان آذری می‌باشند واژه‌های کله یا کالا به معنی بزرگ است. قرا در زبان ترکی آذری به معنی بزرگ است و خود تغییر یافته واژه «کلان» است؛ بنابراین قرا کلیسا در اصل «کارا کلیسا» یا «کالا کلیسا» بوده است. این مطلب از آنجا تأیید می‌شود که ارمینان به دیرها، مجتمع فرهنگی، هنری، ادبی و دینی «وانک» می‌گویند. وانک تاتووس همانند سایر وانک‌های ارمنیان، محل اجتماع طلاب و خطاطان و خوش نویسان، فلاسفه و مورخان و دانشمندان بود و کتابخانه وانک نیز مورد استفاده آنان قرار می‌گرفت و کلمه وانک با مفهوم نام آذری کلیسا «کارا» کاملاً مطابقت دارد؛ و هم اکنون نیز این کلیسا به نام «قرا کلیسا» یا «قره کلیسا» معروف است

آدرس کلیسا این کلیسا در شمال غرب ایران در استان آذربایجان غربی ناحیه به شهرستان چالدران و در قریه قره کلیسا در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی سیه‌چشمه و هفت کیلومتری شمال جاده چالدران به قره‌ضیاءالدین قرار دارد؛ و همچنین در جنوب ماکو واقع است

این کلیسا به عنوان اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته می‌شود. گفتنی است ارمنی‌های ایران هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه (تاریخ مراسم هر ساله متغیر است، این مراسم در سال ۱۳۹۴ در ۲۷ تیر برگزار خواهد شد) که مصادف با قتل تادئوس مقدس و پیروان مسیحی اوست در قره کلیسا مراسم خاصی برپا می‌دارند. این مراسم با حضور ارمنیان و تعدادی از سفرای کشورهای مسیحی در ایران برگزار می‌شود.

وضعیت موجودی کلیسا :این کلیسا به غیر از مراسمی که ارمنیان هر سال در آن برگزار می‌کنند، همه روزه پذیرای مسافران، گردشگران و بازدیدکننده گان داخلی و خارجی می‌باشد و به جهت برگزاری مراسم ارمنیان در آن از سوی سازمان میراث فرهنگی تمهیداتی جهت جلوگیری از تخریب و حفظ و نگهداری بنا و همچنین رفاه حال مسافران اندیشیده شده است

برچسب ها

• جاهای دیدنی آذربایجان غربی

• قره کلیسا

• قره کلیسا چالدران

• قره کلیسا شهرستان چالدران

• قره کلیسا آذربایجان غربی

• قره کلیسا در آذربایجان غربی

مطالب مرتبط