كوهستان صفه به دليل نزديكي به شهر اصفهان و برخورداري از ارتفاع مناسب و تنوع پستي و بلنديهاي آن امكانات بسيار خوبي براي فعاليتهاي ورزشي تفريحي مثل پياده‌روي، تپه نوردي، كوهنوردي و سنگ‌نوردي فراهم آورده است. به ويژه در دوره اخير به دليل توسعه شهرنشيني جديد و رشد نيازهاي ورزشي و تفرجي، عملكرد ورزشي كوهستان صفه به نحو وسيعي افزايش پيدا كرده است.
يكي از ويژگيهاي مهم كوهستان صفه وجود صخره‌هاي عظيم و بلند در نقاط مختلف آن است كه از نظر كوهنوردي تخصصي و آموزش سنگ نوردي، امكان بسيار خوبي براي گسترش ورزش كوهنوردي در منطقه اصفهان به وجود آورده است. در سالهاي اخير با تبديل كافه خاچيك به پناهگاه و پايگاه كوهنوردي و اصلاح مسيرهاي دشوار، خدمات مربوط به فعاليتهاي كوهنوردي بهبود نسبي پيدا كرده است.
تله كابين صفه
تله كابين صفه در ۲ خط طراحي شده است. خط اول آن از بزرگراه شهداي صفه تا گردنه باد با طول ۱۸۵۰ متر و ۵۰ كابين ۴ نفره كه امكان بازديد از بام اصفهان را براي بازديدكنندگان فراهم مي آورد و مناظر كوه صفه نظير قلعه شاهدز ، ديدني هاي اطراف شهر و تنگه گردنه باد از جاذبه هاي طبيعي اين مسير به شمار مي رود و خط دوم آن از گردنه باد به سمت قله شاهدژ با طول ۶۵۰ متر و ۶ پايه مياني ميباشد.
تلفن: ۳۶۶۹۳۹۳۲
بولينگ اصفهان
اين مركز با مساحتي حدود ۱۰۰۰ مترمربع و ۱۰ خط بازي همه روزه پذيراي مشتاقان اين ورزش مفرح مي باشد
آدرس : اتوبان شهداي صفه – كوه صفه – كنار تله كابين
تلفن: ۳۶۶۹۳۹۴۷
ساعات بازديد : ۹ تا ۲۳
پارك بادي صفه
آدرس : اتوبان شهداي صفه – كوه صفه
باغ وحش صفه
آدرس : اتوبان شهداي صفه – كوه صفه – باغ وحش صفه
تلفن: ۳۶۷۳۱۵۶۶
رستوران فراز صفه : ۳۶۶۹۳۹۴۱
رستوران زاگرس : ۴-۹۵۰۱۶۰۰۱
منابع و جاذبه هاي تفرج جمعي و پيك نيك
وجود امكانات فضاي سبز متنوع، بركه‌هاي آب و آب نماها، وجود فضاهاي باز براي اطراق و آشپزي، وجود امكانات مختلف براي بازيهاي جمعي و پياده‌روي، گشت و تماشا اين مكان را به محلي براي تفريح و تفرج مردم تبديل نموده است.
منابع و جاذبه هاي طبيعي
كوه صفه با دارا بودن ارتفاع ۲۲۴۱ متر و موقعيت استقرار چسبيده به شهر و اشراف كامل آن به رودخانه و جلگه سرسبز زاينده‌رود و پيكره شهر اصفهان داراي شرايط استثنايي و منحصر به فردي است كه از نظر چشم انداز شهري، طراحي محيطي و توسعه گردشگري اهميت دارد. كوه صفه به عنوان يك نشانه بزرگ شهري عمل مي‌كند كه از يك طرف، از تمام نقاط شهر قابل مشاهده است و از طرف ديگر بهترين امكان را براي تماشاي چشم انداز زيبا و رنگارنگ كل شهر اصفهان در اختيار مي‌گذارد.
چشمه درويش ( خاچيك)
در فاصله صدمتري شرق چشمه پاچنار، چشمه‌اي در ارتفاع تقريبي ۱۹۰۰ متر وجود دارد كه چشمه درويش نام دارد كه از نقاط جاذب كوه صفه و از تفرجگاه‌هاي قديمي محسوب مي‌شود. اين چشمه به دليل شرايط طبيعي (داشتن آب و سبزه در شكم يك حفره سنگي بزرگ) و هم به دليل موقعيت استقرار در فاصله و مكان مناسب (بين پارك صفه و قله كوه) مكاني پرجاذبه و استراحتگاهي آرام بخش براي عموم استفاده‌كنندگان از كوهستان صفه محسوب مي‌شود.
كهن‌ترين ماخذي كه به اين چشمه اشاره دارد سفرنامه تاورينه جهانگرد فرانسوي كه در زمان شاه عباس دوم در فاصله ( ۱۶۶۸ – ۱۶۳۲ ) شش سفر در اصفهان داشته وي در توصيفي كه از كوه صفه دارد اشاره مي‌كند. (در طرف شرق، يك غاري در سنگ ديده مي‌شود كه دست طبيعت و صنعت هر دو در ايجاد آن شركت داشته‌اند. يك چشمه آب بسيار خوب از آن بيرون مي آيد و درويشي هم در آنجا منزل دارد.) كه نام چشمه درويش برگرفته از حضور درويشي در اين منطقه ميباشد و نام خاجيك برگفته از نام يك ارمني است كه حدود شصت سال پيش در اين مكان كافه‌اي داير و سالها اداره مي‌كرده است.
چشمه چاه درويش
چشمه چاه درويش در ارتفاع ۱۸۰۰ متري در فاصله تقريباً ۷۰۰ متري چشمه درويش قرار دارد. از آنجا كه سطح اين چشمه از اطراف آن پائين‌تر است و هيچوقت آب آن جاري نمي‌شده و نيز به دليل اين كه حتي در اوقاتي كه آب چشمه پاچنار و چشمه درويش خشك مي‌شده اين چشمه آب اندكي داشته است كه بتوان ظرفي را آب كرد. به چشمه چاه درويش مشهور شده است به اين چشمه به واسطه اين كه در زميني آهكي قرار دارد، بعضي از كوهنوردان چشمه گچي هم مي‌گويند.
گردنه باد
در امتداد هزار دره در جنوب كوه صفه، دره‌اي واقع شده است كه به خط الراس آن كه در حدود ۲۰۰۰ متر ارتفاع دارد «گردنه باد» مي‌گويند. موقعيت توپوگرافي اين گردنه به صورتي است كه در شمال و جنوب آن ارتفاعات كوه صفه و كوه مشرف به سپاهان شهر قرار دارد با توجه به اين كه بادهاي اصفهان عموما غربي ـ شرقي است، جريان باد در اين نقطه متمركز شده و شدت بيشتري پيدا مي‌كند و در تمام فصول سال به ويژه پائيز و بهار باد با شدت زيادي در اين منطقه مي‌وزد، به همين دليل اين نقطه به گردنه باد مشهور شده است.
منابع و جاذبه هاي تاريخي ـ فرهنگي
كوهستان صفه از دوران باستان تا امروز مورد استفاده حكومتها، مردم و گروه‌هاي خاص بوده است به همين دليل آثار و بقاياي نسبتا زيادي از زمانهاي قديم در گوشه و كنار آن به جاي مانده كه مهمترين و ارزشمندترين عناصر موجود در محدوده طرح به طور خلاصه عبارتند از:
قلعه شاهدز ( قلعه ديو )
قلعه اصلي شاهدز در بلندترين نقطه كوه و در شمال غربي آن قرار دارد. اگرچه داستان سرگذشت قلعه شاهدز در طول قرنها و به طور مكرر در كتابهاي تاريخي نقل شده است ولي تا همين اواخر كسي به درستي نمي دانسته است كه شاهدز در كجا و در بالاي كدام كوه از كوه‌هاي متعدد اطراف اصفهان قرار داشته است. در حدود نيم قرن پيش دو تن از پژوهشگران اصفهان (كارو ميناسيان، محمد مهريار) به طور مجزا و با فاصله‌اي اندك از يكديگر اين نظريه را مطرح ساختند كه شاهدز معروف تاريخي همين «قلعه ديو» افسانه‌اي كوه صفه است.
دلايل انتخاب مكان شاهدز
كوه صفه اصولا از نظر ساختار زمين‌شناسي كوهي است سرسخت، خشن و صعب العبور، همين ويژگي يكي از دلايل انتخاب كوه صفه براي مقاصد نظامي و دفاعي در دوران قديم بوده است.
بنيانگذاران و سازندگان اوليه قلعه شاهدز، بناها، راه‌ها، و استحكامات قلعه را چنان طراحي كرده بودند كه كسي نتواند به درون آن راه پيدا كند. آنان با استفاده از پرتگاه‌ها، و ديواره‌هاي كوه و تراشيدن برخي نقاط و ساختن ديوارهاي متعدد در نقاط مختلف ، عمده راه‌هاي دسترسي و نفوذ به قلعه را مسدود كرده بودند. اما در سالهاي اخير با احداث راه‌هاي جديد و اصلاح مسيرهاي دشوار، راه‌هاي صعود به ارتفاعات كوه و دسترسي به آثار طبيعي و تاريخي كوهستان صفه آسان‌تر و شناخته‌تر شده است.
استحكامات دفاعي و نظامي
در تمام دامنه‌هاي اطراف كوه صفه با استفاده از ديواره‌ها و صخره‌هاي طبيعي و نيز با ايجاد تأسيسات دست ساخت و تراشيده، مجموعه‌اي از ديوارهاي دفاعي، دروازه‌هاي ورودي، برجهاي ديده‌باني، انبارهاي آذوقه و وسايل جنگي و مانند اين‌ها به وجود آمده كه بقاياي آن‌ها در نواحي مختلف كوه باقي مانده است. از مهمترين آثار به جا مانده و قابل تشخيص اين استحكامات مي‌توان به ۶ دروازه، حدود ۲۰ برج نگهباني، ديوار بزرگ، ديوارهاي كوچك حفاظتي، قلعه كوچك سنگي اشاره كرد.
تاسيسات حفظ آب و آبرساني قلعه
با توجه به شرايط نسبتاً خشك كوهستان صفه و موقعيت نظامي و دفاعي قلعه شاهدز، موضوع تأمين و حفظ آب در تمام طول سال، يكي از نيازهاي حياتي ساكنان و محافظان قلعه به شمار مي‌رفته است، به همين منظور براي استفاده از آب باران و چشمه‌هاي كوچك موجود در گوشه و كنار كوه تمهيدات و تاسيساتي براي گردآوري و نگهداري آب ايجاد كرده بودند. برخي از بقاياي اين تاسيسات به صورت بندهاي آبگير، حوض ها، حوضچه ها و مسيرهاي هدايت (تنبوشه) بجا مانده است. محل سد آبگير اصلي قلعه در دره غربي كوه صفه بازسازي شده است.
موقعيت عناصر و اركان تشكيل دهنده قلعه
قلعه شاهدز در اصل به عنوان يك شهرك نظامي و دفاعي عمل مي‌كرده است و داراي استحكامات و تاسيسات متعدد بوده است كه مهمترين اركان آن را عناصر زير تشكيل مي داده است:
ستاد مركزي قلعه (ارك) واقع در شمال شرقي قله صفه
در سمت جنوب و شرق، بقاياي چندين سربازخانه
در سمت غرب آثار انبارها و تاسيسات ديگر
در نواحي دورتر آثار برجهاي نگهباني، دروازه‌ها، ديواره‌هاي دفاعي، بندهاي آبگير در پيرامون قلعه
مهمترين بخش قلعه شاهدز همان قلعه مركزي (ارك) است كه مشهور به قلعه ديو است و در قله شمال شرقي كوه صفه قرار دارد و از دور دست نشانه‌هاي آن ديده مي‌شود. به نظر مي‌رسد كه براي ساختن اين قلعه محوطه بالاي قله را مسطح كرده و به صورت صفه درآورده‌اند. محوطه قلعه ارك حدود ۵۰ متر در ۲۰۰ متر وسعت دارد كه از طرف شمال و شرق مشرف به پرتگاه است و از طرف جنوب و غرب با ديوارهاي متعدد دفاعي محصور شده است. دسترسي به اين قلعه از جبهه شمالي به علت وجود صخره‌هاي كاملاً عمودي غيرممكن بوده است.
و در مسيرهاي ديگر هم با ايجاد موانع و ديوارهاي سدكننده و قلعه‌هاي نگهباني راه وصول به قلعه را مسدود كرده بودند. براي رسيدن به قلعه شاهدز بهترين مسير در حال حاضر از راهي است كه به صورت مارپيچ در جبهه شرقي كوه تا محل چشمه گل زرد ايجاد كرده‌اند و از آن جا با دور زدن كوه و صعود از جبهه غربي مي‌توان به محل شاهدز رسيد. به موجب مطالعات و مشاهدات ميداني «كاروميناسيان» كه به تفصيل در كتاب (شاهدز) بيان شده است بقاياي اصلي قلعه شاهدز شامل اين عناصر است ـ ارك، اقامتگاه فرماندهان، سربازخانه شرقي، سربازخانه غربي، قلعه‌هاي ديده‌باني، ديوار بزرگ دفاعي، انبارها، دروازه‌ها (۶ باب) برجهاي نگهباني (حدود ۲۰ برج) آب بند اصلي، آب بندهاي فرعي، چاه، حوض‌ها و ساير تاسيسات ناشناخته ديگر براي تامين مصالح قلعه به طور عمده از سنگ، خاك، آهك و گچ استفاده شده است.
برچسب ها
پارک کوهستانی صفه
پارک کوهستانی صفه در اصفهان
پارک کوهستانی صفه اصفهان
مطالب مرتبط