تنگ بلاغی در جنوب مجموعه ميراث جهانی پاسارگاد قرار دارد و دارای طول تقريبي 18کيلومتر(جنوب غربی – شمال شرقی) و عرض بين 500متر تا 10 کيلومتر (جنوب شرقی ـ شمال غربی) از ابتدای تنگه در شمال تا تپه رحمت آباد در جنوب می باشد .

در داخل نتگ بلاغی رودخانه سيوند يا بلاغی (با نام قديمی پلوار) می گذرد و همين امر باعث سرسبزی و خرمی(پوشش گياهی تنگ بلاغی غالباً جنگلی و پوشيده از درختان بنه يا پسته وحشی و بادام کوهی و در حاشيه رودخانه بيد می باشد) آن شده است . وجود رودخانه دائمی باعث شده توجه جوامع انسانی از گذشته بسيار دور تا کنون به اين دره شده است به طوری تقريباً تمام دوره های باستانی را که تاکنون در ايران شناسايي شده است ،به صورت يکجا در اين دره زيبا شناسايي شده است .

در سالهای قبل از انقلاب مطالعات سد سيوند انجام شد و پس از يک وقفه 15 ساله سرانجام در سال 1371 کلنگ احداث سد سيوند زده شد .

تاريخچه مطالعات باستان شناسی در تنگ بلاغی اگرچه به حدود 100 سال قبل می رسد ولی تمام مطالعات و بررسيهای صورت گرفته ناچيز و فقط محدود به يکی از قسمتهای کنده کاريهای راه شاهی موسوم به دختر بر و چند گور توده سنگی ياخرفت خانه متعلق به دوره اشکانی بود .

در دوران گذشته توجه چنداني به آثار موجود درتنگ بلاغي (خصوصاً دوره هاي غير از هخامنشي) نشده است . سياحان اروپايي نظيرجيمز موريه در سالهاي 1808و1811 ، آندرياس واستولز در سال1878و مادام ديولافوآو همسرش مارسل ديولافواآدر سال 1881و1882از پاسارگاد ديدن کردندو چيز زيادي از تنگ بلاغي ننوشتند و باستانشناساني نظيرارنست هرتسفلد در سال1928 ، اريخ .اف اشميت1935 ، علي سامي1949تا1959 ، ديويد استروناخ1961تا1963، عليرضا شاهپور شهبازي و دکتر رمي بوشارلا 2004و2005 مطالبي در مورد تنگ بلاغي (بيشتر پيرامون کنده کاريهاي موسوم به راه شاهي) نوشته اند .

بررسی باستان شناسی تنگ بلاغی به صورت پيمايشی گسترده در بهار و تابستان 1383(به مدت 45 روز پيمايش به صورت پياده و135روز کار در مرکز مطالعات ،پژوهش و مرمت مجموعه ميراث جهانی پاسارگاد )برای اولين بار توسط فرهاد زارعی کردشولی کارشناس مجموعه ميراث جهانی پاسارگاد صورت گرفت و در همان سال در جشن جهانی شدن پاسارگاد طی يک کنفرانس به اطلاع نماينده يونسکو و نماينده سازمان ميراث فرهنگی کشور و مدير بنياد پژوهشی پارسه – پاسارگاد رسيد و در همان روز تصميم گرفته شد تمام اطلاعات به صورت گزارش ترجمه شده جهت دعوت از هياتهای داخلی و خارجی برای انجام حفاريهای نجات بخشی دسته بندی شود و سايتهای که دارای اهميت بيشتری از لحاظ باستان شناسی بودند ،معرفی شوند ، به همين جهت از يکی ديگر از باستان شناسان بنياد بنام آقای محمد تقی عطايي دعوت به همکاری شد و بررسی در اول پاييز سال 83 به مدت 12روز دوباره جهت باز بينی از سايتهای شناسايي شده و انتخاب مهمترينها صورت گرفت .

بر اساس بررسيهای صورت گرفته در تنگ بلاغی بيش از 170 محوطه باستانی در کل تنگ بلاغی (که از اين تعداد135 اثر در حوزه درياچه سد سيوند قرار داشته و يا اينکه راه ارتباطی آن به کلی بعد از ساخت سد از بين می رفت) شناسايي شد.

از قديميترين دوره های شناسايي شده دوره ميانی پارينه سنگی می باشد که دارای قدمت 250 هزار سال تا 40 هزار سال قبل می باشد، مايکل روزنبرگ در بررسيهای در حاشيه رودخانه کر انجام داد و در گزارشهای خود از پيدا شدن 328 مکان باز(Open site) که در آن تک يافته های دوره ميانی پارينه سنگی کشف گرديد، خبر می دهد و با توجه به اينکه رودخانه سيوند(پلوار)نيز يکی از سرشاخه های رودکر می باشد ، احتمال وجود چنين تک يافته های در تنگ بلاغی می رفت و در بررسي(اولين بررسی توسط فرهاد زارعی) انجام شده ، تک يافته های اين دوره کشف گرديد و در همان سال1383چهار کارگاه ساخت ابزار اين دوره در 4کيلومتری شمال شرقی و شمال پاسارگاد توسط زارعی شناسايي گرديد .قدمت اين آثار با توجه به تکنيک ساخت آنها مربوط به 250هزار تا40 هزار سال قبل می رسد .

دومين دوره شناسايي شده در تنگ بلاغی دوره پارينه سنگی جديد و فرا پارينه سنگی می باشد که دارای قدمت 12هزار سال تا 8هزار سال پيش می باشد . آثار اين دوره در غارها و پناهگاهای صخره ای(15 اثر) شناسايي گرديد .

پس از دوره پارينه سنگی جديد و فرا پارينه سنگی ، دوره نوسنگی در تنگ بلاغی آغاز می شود يعنی 8هزار سال قبل انسانها غارها و پناهگاهای صخره ای را ترک کرده و وارد روستاهای پيش از تاريخ شده اند .

محوطه هاي داراي فرهنگ مشکي ، باکون و لپويي) در بررسيهاي صورت گرفته در تنگ بلاغي تاکنون 4 محوطه شامل محوطه شماره 73(احتمالاً داراي فرهنگ ،مشكي، لپويي و باکون) محوطه شماره91(داراي فرهنگ باکون) ، محوطه شماره119(داراي فرهنگ باکون) ، محوطه131(فرهنگ باكون)و تپه رحمت آباد(داراي فرهنگهاي مشکي ، باکون از هزاره ششم تا چهارم ق. م) شناسايي شد . در بررسي دوباره تنگ بلاغي محوطه اي كوچك شناسايي شد كه داراي سفال آغاز نگارش (هزاره3و2ق.م) است اين محوطه با شماره 132 معرفي شد .

برچسب ها

• تنگه بلاغی

• تنگه بلاغی در فارس

• تنگه بلاغی فارس

مطالب مرتبط