در میانه راه شهر قم به شهر اراک روستایی به نام ابراهیم آباد واقع است که تنها قنات آن دارای تاریخ بیش از یک هزار سال است.مادر چاه این قنات مخروطی شکل است زیرا قطر دهانه میله آن حدود یک متر و قطر محل اتصال میله به کوره به حدود 10 حلقه میرسد.میلههای بعدی پس از مادر چاه که تعداد آنها به 40 حلقه میرسد هرکدام حدود 100 متر عمق دارند و مادر چاه نیز دارای عمقی حدود 110 ذرع میباشد..
-عمق مادر چاه حدود 110 ذرع برابر با 114 متر
-عمق 40 میله پس از مادر چاه،هر یک 100 ذرع،مشهور به چاههای 100 منی
-مزد لایروبی هر حلقه از 40 میله در هر بار،100 من گندم(300 کیلوگرم)
قناتهای مذکور دارای 18 کیلومتر طول 615 میله در طول مسیر و آب قنات در هر کشتمان حدود 96 هکتار زمین را به زیر کشت میبرد.
AB و A’B’ دو تختهای میباشند به شکل افقی در دهانه چاه قرار داده شدهاند، OO’ وسط دو تخته میباشد که ریسمانی آن دو را به هم وصل میکند،دو ریسمان OO2 و OO1 با زاویه قائمه وسط تختهها را به بستر کوه در همان راستا متصل و محکم مینمایند.از طرفین هر تخته دو ریسمان شاقولدار،روی هم چهار ریسمان شاقولدار میآویزند تا سر شاقولها در وسط کوره معلق و بدون حرکت بماند،سر شاقولها را در دو میله محل O1 و O’1 در روی ریسمان مشخص میکنند.ریسمان دیگری عمود بر ریسمان OO2 و O’O’2 از دو کوره در راستای سر شاقولها به سمت یکدیگر با زاویههای 90 درجه جهت طناب راستا که O1C و O’1C’ باشد مشخص نموده و دو نفر استاد کار به حفر میله از دو طرف آنقدر ادامه میدهند تا به هم برسند.البته در ضمن کار با اندازهگیری جهت راستای شاقولها و ضربات تریک از خطای خود جلوگیری مینمایند.(تریک ضربهای است محکم که مقنی با کلنگ به وسط دهانه کوره(پیشکار)وارد آورده و مقنی دیگر در کوره میله قابل صدا را تشخیص داده و بدان پاسخ میدهد).
از سال 1318 تا 1378(به مدت 60 سال)فقط دو نفر از محلیان با تهور توانستهاند به درون مادر چاه بروند،یکی از آنها یک مقنی محلی و دیگری از مالکین همان روستا بوده است ولی درون میلههای صد منی بسیاری رفتهاند.طنابی که این افراد را به قعر چاه برده طناب ضخیم و محکمی بوده است که بیش از 100 متر طول و بیش از 100 من وزن(یک خروار،300 کیلوگرم)داشته و از روستا بار یک الاغ قوی هیکل چالاک کرده و به محل بردهاند.
افرادی که به درون چاههای 100 منی رفتهاند خبرمیدهند که انتهای میله چاهها در سنگ حفر شده است و دیوارهها همه آبزا میباشند و در مورد مادر چاه اظهار میدارند که دیوارهها آبزاست و با صدای عجیبی به قعر چاه ریزش میکند.ترس از این چاه به خاطر مخروطی شکل بودن آن است که مقنیان درون آن بدون دسترسی به دیوارهها فقط معلقاند و جز صداهای وحشتناک آب و تاریکی چیزی مشاهده نمیکنند.محلیان مجموعه این چهل میله پس از مادر چاه را چاههای«سرزا»مینامند.
البته مادر چاه قنات ابراهیم آباد اراک عمیقترین مادر چاه در ایران نیست بلکه عمیقترین مادر چاه قنات بیدخت گناباد خراسان میدانند که عموما عمق آن را حدود 300 متر نوشتهاند ولی یک مجله رسمی در شال 1330 نوشت که،عمق مادر چاه قنات بیدخت گناباد 350 متر است.
یکی دیگر از ویژگیهای خاص قنات،زندگی مقنیان در اطاقهای حفر مانندی است که در عمق زمین در کنار بستر کوره قنات حفر و در دل زمین میکندند و درون آن زندگی موقتی داشتند،این جایگاهها در یزد به«بوکن»و در میمه اصفهان به «مرد خانه»شهرت داشته اند.
برچسب ها
آب انبار ابراهیم آباد
آب انبار ابراهیم آباد قم
آب انبار ابراهیم آباد در قم
مطالب مرتبط