شهر سلماس در 90 کیلومتری شمال ارومیه واقع شده و از شهرهای تاریخی و کهن استان آذربایجان غربی به شمار می رود. قدمت شهر کنونی سلماس به سال 1309 بر می گردد و قبل از آن در زمان قاجار به دیلمان معروف بود.

بعلت فرار گرفتن این منطقه بر روی خط زلزله در سال 1309 زلزله شدیدی دیلمانی را که دارای بناهای ازرشمندی چون بازار سرپوشیده ، حمام و مساجد قدیمی با معماری سالامی بوده با خاک یکسان می کند. بعد از زلزله شهر جدید در ضلع شمال غربی دیلمان به نام جدید شاهپور با طرح جدید احداث می شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نام شاهپور به سلماس تغییر کرد.

موقعیت فعلی: حمام شیخ در مرکز شهر سلماس قرار گرفته و از سمت جنوب به خیابان سوره ای و از سمت غرب به خیابان امام خمینی و در جوار آن بازار شهر و مساجد و منازل مسکونی قراردارد.پ تاریخچه احداث بنا: پس از زلزله سال 1309 در زمان حکومت رضاخان (پهلوی اول) حمام شیخ در بخش جدید شهر با معماری سنتی ایرانی ساخته می شود و بانی آن مرحوم محمد طسوجی بوده و پس از حدود سه سال یعنی در حدود سال 1312 حمام مورد بهره برداری قرار می گیرد. مساحت این بنای تاریخی 860 متر مربع بوده و آب این حمام از دو نهر جنوبی و غربی شهر تامین می شد و در یک انبار سرپوشیده آب سرد و در آب انبار دیگری آب گرم آماده می گشت. آب گرم حمام توسط ظرف بزرگ مسی به نام «تیان» با سوخت هیزم وفضولات حیوانی تهیه می شد. دردهه چهل سیستم آبرسانی به لوله کشی شهری تبدیل شده و قسمت تون با سوخت نفت سیاه و گازوئِیل راه اندازی می شد. این حمام اولین و قدیمی ترین حمام شهر پس از زلزله 1309 می باشد و ابتدا حمام طسوجی نامیده می شد سپس توسط شخصی به نهم حاج شیخ مجتبی انتظاری معروف به شیخ اداره می شد که بعدها به حمام شیخ شهرت یافت. این حمام دارای دو بخش عمومی و خصوصی بوده که هفته ای دو روز به خانم ها اختصاص داشته وبقیه ایام هفته مورد استفاده آقایان بوده است. حمام شیخ تا سال 1364 مورد استفاده بوده وپس ازفوت شیخ تعطیل می گردد. عوامل و عناصر تشکیل دهنده بنا: حمام شیخ دارای پلان مستطیل شکل به مساحت 860 متر مربع می باشد که 350 سانتی متر از سطح خیابان پایین تر است و دارای دو درب چوبی ورودی از ضلع جنوبی و یک درب از ضلع غربی جهت سرکشی به موتور خانه می باشد. ورودی ضلع جنوب غربی به قسمت رختکن عمومی و ورودی دیگر بین حمام عمومی و دوش های خصوصی می باشد.پی حمام از سنگ های معدنی با ملات ماسه و آهک استفاده شده و دیوار های ان تلفیق سنگ و آجر به سبک « تفلیسی» کار شده بطوریکه در پیرامون سنگ ها یک رج آجر کار شده ، این سبک موجب ایجاد سطح اتکا بیشتر و جلوگیری از نفوذ رطوبت به بخش های فوقانی می گردد. در مجموع مصالح به کار رفته در بنا سنگ ، آجر ، گچ ، آهک و ماسه می باشد. به طوریکه پی ها با سگ لاشه و دیوارها با آجر و سنگ کار شده و طاق و گنبد پوششی آن از آجرهای چهارگوش می باشد.حماما شیخ دارای هفت گنبد پوششی بوده و بزرگترین گنبد آن گنبد سربینه (رختکن) می باشد.حمام شیخ صرف نظر از قدمت به لحاظ معماری ارزشمند است و تنها اثر باقی مانده از معماری حمام های سنتی در شهر سلماس می باشد. در سال 1379 به کوشش سازمان میراث فرهنگی این حمام به شماره «3475» در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و پس از پنج دوره مرمت و بازسازی در حال حاضر به عنوان مجموعه فرهنگی و هنری مورد استفاده قرار می گیرد.

برچسب ها

• حمام شیخ سلماس

• حمام شیخ سلماس در ارومیه

• حمام شیخ سلماس ارومیه

• حمام شیخ سلماس در آذربایجان

• حمام شیخ سلماس در آذربایجان غربی

مطالب مرتبط