این مسجد كهن در شهر ترك واقع در 31 كیلومتری شمالشرق میانه واقع شده است. این بنا از آثار بسیار مهم ایران است كه شگفتیهای منحصر به فردی دارد. شیوه معماری و مصالح ساختمانی كه در آن به كار رفته است ، باستان شناسان را به تحیّر واداشته است و در عین حال تاریخ درخشان هنر معماری اسلامی را در قرون گذشته به تماشای علاقمندان می گذارد. بنای مسجد و نمای بیرونی آن ، همه یكپارچه از سنگ ساخته شده است. كنده كاری های باشكوه و كتیبه های زیبای آن كه به خط زیبای نستعلیق تزیین شده ، موضوع دیگری است كه حكایت از دقت ، نبوغ و ظریفكاری معماران مسلمان آن دوران دارد. همچنین محراب و ستونهای این مسجد ، بگونه ای زیبا و حیرت انگیز با سنگهای یكپارچه و قرمز ، هر بیننده ای را به تحیّر و تفكر وا می دارد

یكی از این ستونها كه تفاوت اساسی با ستونهای دیگر دارد ، نشان می دهد كه این ستون ، بعدها و هنگام تعمیر ، بجای ستون اصلی به كار رفته است.این مسجد 10 قسمت متمایز دارد. ساختمان اصلی آن تماماً از سنگ بنا شده و شبستانهای آن بعدها با آجر ساخته شده است. در ضلع جنوبغربی این مسجد آرامگاهی وجود دارد كه منسوب به بانی یا معمار مسجد می باشد. تاریخ بنای این مسجد كهن بر كسی آشكار نیست. هیچ كتیبه ای نیز در مورد بانی آن نتوانستیم پیدا كنیم. بعضی آن را به حضرت امام حسن(ع) نسبت می دهند ، برخی دیگر زمان احداث آن را در قرن ششم می دانند و بعضی ها هم معتقدند كه این مسجد در قرن هشتم و دوران حكومت خانان مغول به دست سلطان محمد خدابنده (اولجاتیو) بنا شده است.بر در و دیوارهای سنگی این مسجد تاریخهای 1016 و 1282 قمری به چشم می خورد كه تنها نشان از تعمیر این مسجد در زمان شاه عباس صفوی و ناصرالدین شاه قاجار دارد. در كتیبه دیگری كه بر روی سنگهای میان دو پنجره قرار دارد ، اسامی كارفرما ، بانی ، كنده كار و معمار مسجد به ترتیب: حاجی مراد تركی ، عباس كربلایی ، محمد صادق تبریزی و عبدالوهاب به چشم می خورد. آنچه مایه تعجب است ، بزرگی تكه سنگهای بزرگ مصرف شده در بنای مسجد است و عجیبتر اینكه این نوع سنگها در میانه یافته نمی شود و احتمالاً از مناطقی دیگر آورده شده اند. اگر چنین باشد ، معلوم نیست آنها را با چه وسیله ای آورده اند. شاید بتوان محراب مسجد را اوج هنر این مسجد دانست. این محراب یكپارچه از سنگ بگونه ای بسیار هنرمندانه و ظریف حكاكی شده و در دیوار مسجد جا گرفته است.كتیبه ها و سنگهایی از این مسجد نیز مانند دیگر آثار باستانی از چشم طمعكار خائنان به فرهنگ ملت دور نمانده و به یغما برده شده است. حفظ و صیانت از چنین آثار ملی برعهده تك تك افراد است و همه در قبال نگهداری از آن باید احساس مسئولیت كنند.سبک وشیوة معماری آن از عجایب روزگار است بنای مسجد ترک را به امام حسن مجتبی (ع) نسبت می دهند و یکپارچه از سنگ تراشیده شده ساخته اند.جلوی این مسجد تمام سنگی است و کتیبه ای بصورت نوار در قسمت بالای دیوار به خط زیبا و نستعلیق نوشته که حکایت از دقت ومهارت دارد. درکنار چپ در ورودی مسجد کتیبه ای است که در روی سنگ کنده شده و در دیوار بنا بصورت شش ضلعی زیبا به کار رفته است و در آن سنگ تاریخ بنا این جمله به چشم می خورد «کل شیٍ هابک الا وجهه له الحکم1282»نمای مسجد و نمای بیرونی آن همه یکپارچه از سنگ ساخته شده است کنده کاری های با شکوه و کتیبه های زیبـای آن به خط زیبای نستعلیق تزئین شده موضوع دیگری است که حکایـت از دقت؛نبـوغ و ظریفکاری معماران آن دوران دارد. همچنین محراب و ستــونهای این مسجـد بگـونه ای زیبا و حیرت انگیـز با سنگهای یکپارچه و قرمـز که هر بیننده ای را به تحیـر و تفکر وا می دارد. یکی از این ستونها که تفاوت اساسی با ستون های دیگر دارد نشان میدهد که این ستون بعدها به هنگام تعمیر بجای ستو اصلی به کار رفته است

این مسجد 10قسمت متمایز دارد ساختمان اصلی آن تمامآ از سنگ بنا شـده و شبستانهای آن بعدها با آجر ساخته شده است. در ضلع جنوبی این مسجد آرامگاهــی وجود دارد که منسـوب به بانـی یا معمـار مسجد می باشد تاریـخ بنای این مسجـد کهـن بر کسی آشکار نیست هیچ کتیبه ای نیز در مورد بانی آن نتـوانستـیـم پیـدا کنیـم بعضـی ها آن را به زمـان امـام حسـن (ع) نسبـت می دهند برخی دیگر زمان احـداث آن را در قرن ششـم می داننـد و بعضـی ها معتقدند که این مسجد در قرن هشتم ودوران حکـومت خانان مغول به دسـت سلطان محمد خدابنده(اولجاتیو) بنا شده است.بردر دیـوارهـای سنگی این مسجـد تاریخـهای 1016و1282 قمـری بـه چشم می خـورد کـه تنـها نشـان معتـبر از تعمیـر این مسجـد در زمـان شـاه عبـاس صفـوی و ناصـرالدین شاه قاجـار دارد . در کتیبـه دیگری که بر روی سنگـهـای مـیـان دو پنجـره قرار دارد اسـامی کار فرمـا; بانـی; کنـده کار و معمـار مسجد بـه تـرتـیـب: حاجــی مـراد ترکـی;عـباس کـربـلایی; محـمد صـادق تبـریـزی و عبدالوهاب به چشم می خورد.در حیاط این مسجد نیز حوضی به چشم می خورد که بنا به ضرورت محلی برای وضو گرفتن نماز گزاران بوده است.این مسجد در طول زمان بدفعات مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است و اداره ای حفظ آثار باستانی استان آذربایجان شرقی وظیفه حفظ و مرمت آن را بر عهده گرفته است .شبستان مسجد به صورت مستطیل شـکل به ابعـاد 90/17* 5/21متـر است که از در ورودی که در شمال شرقی آن قرار دارد می توان وارد شبستان شد یک گنبـد بـزرگ بر فـراز جلـو خـان محراب و12گنبد کوچکتر بر روی ستونهای سنگی حجاری شده است .در گوشه جنـوب شرقی شبستان اتاق کوچکی به ابعاد 2۵ /2 *70 /2 وجــود دارد که به آرامگاه امامزاده و یا به قـولی مدفـن بانی بنا اختصاص داده شده است که به وسیلـه ی دو پنجـره مشبـک سنگی از شبستان و صحـننور میگیرد.

برچسب ها

• جاذبه های دیدنی میانه

• مکانهای تفریحی میانه

• جاهای دیدنی میانه

• مسجد سنگی ترک

• داش مسجید

• داش مسجید در میانه

• مسجد سنگی ترک در آذربایجان شرقی

مطالب مرتبط